SKALA I PODZIAŁKA MAPY
Skala mapy podaje, ile razy odległość na mapie jest mniejsza od odpowiadającej jej odległości w terenie. Przedstawia się ją stosunkiem d : D, tj. jak ma się odległość na mapach do odległości w terenie. Np. skala mapy 1: 50 000 oznacza, że 1 cm na mapie odpowiada 50 000 cm (500 m) w terenie.
POMIAR ODLEGŁOŚCI
Przez obliczenia
Odległość na mapie mierzy się linijką z podziałką milimetrową. Odległość w terenie (D) równa się odległości na mapie (d) pomnożonej przez mianownik skali (M).
Cyrklem i podziałką liniową
Na początek i koniec mierzonego odcinka ustawia się nóżki cyrkla. Następnie - nie zmieniając rozstawu cyrkla - przykłada się go do podziałki liniowej i odczytuje właściwą odległość.
Paskiem papieru i podziałką liniową
Pasek papieru przyłożyć do końcowych punktów mierzonego odcinka i zaznaczyć na ni kreski. Następnie pasek papieru przykładamy do podziałki liniowej i odczytujemy odległość zawartą między kreskami.
Krzywomierzem
Przed rozpoczęciem pomiaru wskazówkę krzywomierza należy zgrać z zerem jego podziałki. Następnie prowadzimy krzywomierz po brzegu linni krzywej. Na końcowym punkcie na odpowiedniej podziałce krzywomierza odczytujemy właściwą odległość.
POMIAR AZYMUTU
Pomiar azymutu topograficznego (kąta zawartego między północnym kierunkiem pionowej linii siatki kilometrowej a kierunkiem na dany przedmiot) wykonuje się następująco:
- wykreśla się z punktu początkowego kierunek na przedmiot, którego azymut będzie się mierzyć;
- kładzie się przybór (kątomierz, busolę) na mapie tak, aby środek przyboru znajdował się w punkcie początkowym, a linia zerowa (łącząca środek przyboru z kreską "0") była skierowana równolegle do pionowych linii siatki kilometrowej (kreska "0" - na północ);
- odczytuje się wartość azymutu (mierzonego od "0" w prawo - zgodnie z ruchem wskazówek zegara) na kierunku danego przedmiotu.
< h3 style="text-align: center">WYKREŚLANIE PROFILÓW TERENU
Profil to rysunek pionowego przekroju terenu wykreślony wzdłuż linii profilu.
Aby wykreślić profil należy:
- wykreślić na mapie linię profilu;
- przyłożyć do tej linii brzeg kartki papieru, na którym trzeba zaznaczyć kreskami przecięcia się warstwic z linią profilu oraz przedmiotami terenowymi utrudniającymi obserwację. Naprzeciw kresek należy należy opisać wynioslości warstwic oraz wysokość przedmiotów terenowych (przyjmując wysokość: lasu liściastego - 10 do 15 m, iglastego - 15 do 20 m, zabudowań wiejskich - 6 m);
- na kartce papieru wykreślić linie poziome i opisać je (od dołu do góry) liczbami określającymi wyniosłości warstwic (odstęp między liniami przyjmuje się za wysokość warstwicową);
- z punktów przecięć warstwic z linią profilu opuścić prostopadłe do przecięcia się z odpowiednimi - pod względem wyniosłości - liniami poziomymi;
- punkty przecięcia połączyć linią krzywą uzyskując profil;
- nanieść na profil przedmioty terenowe (w skali wysokościowej profilu).